استانیسلاو پروزورف

استانیسلاو پروزورف
استانیسلاو میخایلوویچ پروزورف
Станисла́в Миха́йлович Про́зоров
تاریخ تولد: 21.01.1938
محل تولد: وارونژ
محل زندگی: سنت پترزبورگ
محل کار: انستیتوی نسخ خطی شرقی
سمت: رئیس
شهروند: روسیه
تحصیلات: دکترای علوم تاریخی (1971)
مرکز علمی: انستیتوی نسخ خطی شرقی
آثار: اسلام به مثابه‌ی سیستمی ایدئولوژیک، نگارشهای شرقی، اسلام‌شناسی کلاسیک (درآمدی بر اسلام‌شناسی). برنامه دوره‌های تخصصی محاضرات برای دانشجویان دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سن‌پتربورگ، کتاب تلخیص البیان فی ذکر فرق اهل الأدیان، الملل و النحل، محمد بن عبدالکریم الشهرستانی
حوزه تخصصی: اسلام شناس، تصحیح نسخ خطی
موضوعات کاری: اسلام شناسی، فرقه های اسلامی، شیعه شناسی، تاریخ اسلام در روسیه

استانیسلاو میخایلوویچ پروزورف (Станисла́в Миха́йлович Про́зоров = Stanislav Mikhailovich Prozorov )از اسلام‌شناسان برجسته روسیه و معاون انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در سن‌پتربورگ و از مؤسسان بنیاد مطالعات اسلامی روسیه است. از وی تاکنون حدود 100 عنوان اثر پژوهشی در زمینه مطالعات تراث شیعی و اسلام‌شناسی به چاپ رسیده است. وی همچنین سرویراستار دایرة المعارف «اسلام در سرزمین امپراطوری سابق روسیه» به زبان روسی است.

آثار

آثار در دست تألیف:

1. الشهرستانی، محمد بن عبدالکریم؛ الملل و النحل، بخش2: ادیان و باورهای کهن / ترجمه از عربی، مقدمه، و تحشیه توسط استانیسلاو پروزورف؛ 2. دانشنامه کتابشناختی نسخه خطی نفیس معجم الشیوخ، نویسنده خوارزمی (نیمه دوم قرن 5-6) الاندرسبانی از مجموعه انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه (193 برگ، متن عربی) که دارای نزدیک 280 شرح حال مشایخ اسلام / آماده‌سازی حروفچینی متن عربی، مقدمه و نمایه توسط استانیسلاو پروزورف؛ 3. نسخه منحصربفرد به زبان عربی رساله تصوفی کتاب لوامع انوار القلوب فی جمع اسرار المحبوب. نویسنده: ابوالمعالی عزیزی بن عبدالمالک الجیلی مشهور به شیذله (نیمه دوم قرن 11) آماده‌سازی نشر فاکسیمیله (207برگ)، مقدمه و نمایه توسط استانیسلاو پروزورف؛ 4. نسخه منحصربفرد (85 برگ متن عربی) رساله المفضّل الجعفی (نیمه دوم قرن 2هـ/8م) کتاب الأدلّة علی الخلق العمد؛ آماده سازی متن و مقدمه توسط استانیسلاو پروزورف؛ 5. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج6) / با گردآوری و ویراستاری علمی استانیسلاو پروزورف؛

آثار مستقل:

6. اسلام به مثابه‌ی سیستمی ایدئولوژیک (ج2)، مسکو: علم ـ نگارشهای شرقی، 2016، 365ص ؛ 7. اسلام‌شناسی کلاسیک (درآمدی بر اسلام‌شناسی). برنامه دوره‌های تخصصی محاضرات برای دانشجویان دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سن‌پتربورگ. سن‌پتربورگ: 2009، 95ص. 8. اسلام به مثابه سیستمی ایدئولوژیک [ج1]، مسکو: انستیتو شرقشناسی، نگارشهای شرقی، 2004، 471ص. 9. اسلام و فرهنگ عربی ـ اسلامی: برنامه دوره تحصیلی، سن‌پترزبورگ، 1996. 10. کتاب تلخیص البیان فی ذکر فرق اهل الأدیان، علی بن محمد بن عبدالله الفخری (فاکسیمیله نسخه خطی) با مقدمه، چاپ متن، مقدمه، تلخیص موجز محتوا و تدوین نمایه استانیسلاو پروزورف، ویراستار علمی میخایل پیاتروفسکی، مسکو: 1988. 11. الملل و النحل، محمد بن عبدالکریم الشهرستانی، (ترجمه با عنوان: کتابی درباره ادیان و مکاتب مذهبی ـ فلسفی) بخش1. اسلام: ترجمه از متن عربی، مقدمه، و تحشیه توسط استانیسلاو پروزورف، ویراستاری علمی انس خالداف، مسکو: 1984. 12. نسخه خطی رساله الفخری (9هـ/15م) در زمینه تاریخ مذاهب در کلکسیون انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه / اسلام: دین، جامعه، حکومت (مجموعه مقالات)، ویراستار علمی پیوتر گریازنئویچ و استانیسلاو پروزورف، مسکو: نائوکا، 1984، صص102-110. 13. نگارشهای تاریخی عربی در عراق، ایران و آسیای میانه در قرن 7 تا اواسط قرن 10 میلادی. تاریخنگاری شیعی، مسکو: 1980. 14. فرق الشیعه، الحسن بن موسی النوبختی، ترجمه از عربی، پژوهش و توضیحات از استانیسلاو پروزورف، مسکو: 1973. 15. فرق الشیعه، الحسن بن موسی النوبختی، گزیده‌ی دفاعیه پایان‌نامه برای دریافت درجه علمی دکترای علم تاریخ، لنین‌گرد: 1970، 20صفحه.

آثار مشترک – ویرایش:

16. آشیربک، مؤمن‌اف؛ مذهب حنفی در تاریخ آسیای میانه ، با ویراستاری: استانیسلاو پروزورف، آلماتی: قازاق انسیکلوپدیاسی، 2015، 400ص . 17. اسماعیلیه در نظر دانشمندان روس / [گردآوری، ویراستاری، نگارش مقدمه و مقالات]، به ویراستاری: استانیسلاو پروزورف، حکیم ائل‌نظراف. سن‌پتربورگ: دانشکده زبانشناسی دانشگاه دولتی سن‌پتربورگ، تاریخ نسطوری، 2014، 312ص. 18. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج5) / با گردآوری و ویراستاری استانیسلاو پروزورف، مشاور علمی اولگ آکیموشکین، ولادیمیر بابرونیکوف، نمایه‌سازی استانیسلاو پروزورف، ت.ن. ساتپایئوا، مسکو: نگارشهای شرقی، 2012، 232ص. 19. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج1) / گردآوری، ویراستاری، نگارش مقدمه و 7 مقاله توسط استانیسلاو پروزورف، مشاور علمی اولگ آکیموشکین، ولادیمیر بابرونیکوف و انس خالداف؛ نمایه‌سازی الکسی خیسمتولین؛ مسکو: نگارشهای شرقی، 2006، 655ص. 20. گیرگاس، ولادیمیر ؛ لغتنامه عربی ـ روسی برای قرآن و احادیث. سن‌پتربورگ: انتشارات دیلیا»، 2006، 928ص: (تصحیح تجدید چاپ «لغتنامه عربی ـ روسی برای قرآن و احادیث» پرفسور ولادیمیر گیرگاس (قازان: 1881) آماده‌سازی استانیسلاو پروزورف و ماکسیم رمانوف]. 21. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج4) / گردآوری، ویراستاری علمی، نگارش مقدمه و مقاله «الاندرسبانی» (صص9-10) و «البخاری» (صص25-27) توسط استانیسلاو پروزورف، نمایه‌سازی الکسی خیسمتولین، مشاور علمی اولگ آکیموشکین؛ مسکو: نگارشهای شرقی، 2003، 160ص. 22. علی‌اکبراف، علی‌اکبر؛ دوره کلاسیک اسلام در قفقاز: ابوبکر الدربندی و دانشنامه تصوفی «ریحان الحقائق» وی (قرن 11-12). / ویراستاری علمی استانیسلاو پروزورف، مسکو: ادبیات شرقی، 2003، 847ص، با تصاویرـ. 23. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج3) / با گردآوری و ویراستاری استانیسلاو پروزورف، نمایه‌سازی الکسی خیسمتولین، مشاور علمی اولگ آکیموشکین و انس خالداف؛ مسکو: «ادبیات شرقی» آکادمی علوم روسیه، 2001، 184ص. 24. کارسکایا، لاریسا ؛ کتابشناسی تفصیلی آثار روسیه‌ای در زمینه عربشناسی و ایرانشناسی و تورکولوژی در سالهای 1917-1918م، ویراستاری علمی یوری بارشوسکی ، س. گ. کلیاشتورنی و استانیسلاو پروزورف [ویراستاری علمی بخش دوم «عرب‌شناسی (دین)»]، مسکو: 2000م. 25. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج2) / گردآوری و ویراستاری علمی، نگارش مقدمه و مقاله «السمعانیه» (صص81-85) توسط استانیسلاو پروزورف، نمایه‌سازی الکسی خیسمتولین، مشاور علمی اولگ آکیموشکین، ولادیمیر بابرونیکوف و انس خالداف؛ مسکو: «ادبیات شرقی» آکادمی علوم روسیه، 1999، 167ص. 26. دایرةالمعارف اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه (ج1) / گردآوری، ویراستاری علمی، نگارش مقالات «مقدمه ویراستار» (ص4-9)، العیاشی (ص12-13)، الاسحاقيه (ص39)، الکفّال (ص45-47)، المبیضه (ص74-75) توسط استانیسلاو پروزورف، نمایه‌سازی الکسی خیسمتولین، مشاور علمی اولگ آکیموشکین، و انس خالداف؛ مسکو: «نگارش‌های شرقی» آکادمی علوم روسیه، 1998، 159ص. 27. قرائت متون اسلامی، گرآوری، ویراستاری علمی، نگارش مقدمه (ص3-8) و بخش چهارم «تعصب؛ واگرایی ایدئولوژیک در اسلام» (ص108-138) توسط استانیسلاو پروزورف؛ مسکو: نائوکا، 1994. 28. اسلام: تاریخ، فلسفه، کلام، عبادت. [نویسنده بخش 4 «عقاید اسلامی» (ص59-75) و بخش 5. «جریانهای فکری و واگرایی در اسلام» (ص76-113)]، باکو: 1994م، (به زبان ترکی). 29. اسلام: طرح تاریخی. با ویراستاری و مقدمه مؤلف (ص3-6) توسط استانیسلاو پروزورف، [یفیم رضوان ، قرآن و قرآن‌شناسی؛ یرماکوف، دمیتری . احادیث و متون روایی؛ کنیش، الکساندر. تصوف]، مسکو: نائوکا، ویرایش عمومی ادبیات شرقی، 1991، 228ص. 30. دائرة المعارف اسلام، گردآوری، ویراستاری علمی و نگارش نزدیک به 80 مقاله توسط استانیسلاو پروزورف، مسکو: نائوکا: 1991م، 315ص. 31. اسلام: لغتنامه‌ی آتئیست، [ویرایش، مقدمه مؤلف (به همراه میخایل پیاتروفسکی و گئورگی واسیلیویچ میلوسلاوسکی) ] مسکو: 1988م. 32. اسلام در سیاست معاصر کشورهای شرق، [نویسنده بخش «دکترین حاکمیت عالی (=امامت) شیعه» (ص24-29)، تاریخ تکامل ایده‌های سکولار (به لحاظ «اجتماعی» و « حقیقی») در رابطه با حاکمیت (ص29-34) (مشترکا با میخایل پیاتروفسکی]، مسکو: 1986م. 33. اسلام: دین، جامعه، حکومت. (مجموعه مقالات)، ویراستار علمی پیوتر گریازنویچ و استانیسلاو پروزورف؛ مسکو: نائوکا، 1984. 34. اسلام: فهرست راهنمای کوتاه، مسکو: نائوکا، 1983م، (تجدید چاپ از: مسکو: نائوکا، 1986م).

مقالات

35. «نسخه خطی عربی رساله‌ای ناشناخته مفضل الجعفی (وفات. تا 183هجری/799م) بر مبنای عقاید شیعی نخستین» // اسماعیلیه از نظر دانشمندان روس / زیر نظر، استانیسلاو پروزورف، حکیم ائل‌نظراف ، سن‌پتربورگ: دانشکده زبانشناسی دانشگاه دولتی سن‌پتربورگ، تاریخ نسطوری، 2014، 229ص . 36. «ارزش معنوی صوفیان در برنوشته‌های اشیای شخصی» (بر اساس مواد رسالات دستنویس عربی در زمینه تصوف، عزیزی شیذله، متوفای 494هـ/1100م) // یادمانهای مکتوب شرق، 1 (2)، 2014، صص114-125. 37. «عشق عرفانی به خدا (المحبه) به عنوان ایده غالب راه تصوف (الطریقه)» // سالنامه فلسفی ـ عرفانی اشراق ، 2014، شماره 5، صص249-267. 38. «محمد [ص] پیامبر در سنت تصوف به عنوان تجسم کاملی از عشق عرفانی به خدا» // سالنامه فلسفی ـ عرفانی اشراق، 2013، شماره 4، مسکو: نگارشهای شرقی، 2013، ص512-525. 39. «شکل‌های متنوع وجود اسلام به مثابه‌ی اصل تاریخی پلورالیسم اعتقادی در جامعه متکثر دینی معاصر »// اسلام در دنیای چندفرهنگی ـ 2012: مجموعه مقالات و تزهای دومین انجمن علمی بین المللی کازان 29-31 اکتبر 2012. کازان، هنر ـ منطق (آرت ـ لوجیک)، 2012، ص5-7. 40. «پژوهش‌های علمی در روسیه معاصر: مشکلات و چشم‌اندازها» // «اسلام در دنیای چندفرهنگی» ـ 1-3نوامبر 2011 (شهر کازان، جمهوری تاتارستان). مسکو: انتشارات دانشگاه کازان، 2012، صص151-155. 41. «عشق عرفانی به خدا (المحبه) به عنوان ایده غالب راه تصوف»// نخستین انجمن علمی بین‌المللی کازان «اسلام در دنیای چندفرهنگی» 1-3 نوامبر 2011، مسکو: انتشارات دانشگاه کازان، 2012، صص 247-249. 42. «عشق عرفانی به خدا (المحبه) در مراقبات صوفیان خراسان قرن 9-11م» // شهری قرون‌وسطایی ترکمنستان در سیستم تمدن اوراسیایی: کنفرانس علمی بین‌المللی (28-30 مارس سال 2012): عشق‌آباد: علم، 2012، صص476-480. 43. «نسخه خطی رساله عزیزی شیذله (متوفای سال 494/1100) به مثابه منبع در تاریخ تصوف» // مارت. سمپوزیوم علمی بین‌المللی در گرامیداشت 90 سالگی عضو پیوسته آکادملی ملی علوم آذربایجان، قهرمان اتحاد شوروی ضیاء موسی اوغلو بنیاداف ، «تاریخ‌نگاری و منبع‌شناسی قرون‌وسطای شرق مسلمان». باکو، 7-8 می، 2012م، باکو: علم، 2012. صص179-182. 44. الشهرستانی، محمد بن عبدالکریم؛ «الملل و النحل (ترجمه با عنوان: کتابی درباره ادیان و مکاتب مذهبی ـ فلسفی)» / مقدمه، ترجمه از متن عربی و تحشیه توسط استانیسلاو پروزورف // سالنامه فلسفی ـ عرفانی اشراق، 2012، شماره 3، صص573-600. 45. «یادداشت‌هایی درباره اسلام» // اسلامشناسی. شماره 1(7). مخاچ‌قلعه: انتشارات دانشگاه دولتی داغستان، 2011. صص73-83. 46. «اسلام‌شناسی علمی در زمینه تحصیلات اسلامی در روسیه» // یادمان‌های مکتوب شرق. 1(14)، 2011، صص270-278. 47. «مکتب لنین‌گراد ـ سن‌پیتربورگی اسلامشناسی علمی» // میراث مطالعات شرقی شوروی. ویراستاری توسط: میخائل کمپر و استپان کونرمن . لندن و نیویورک. راتلئج، 2011، صص112-123. 48. الشهرستانی، محمد بن عبدالکریم. «کتابی درباره ادیان و مکاتب مذهبی ـ فلسفی (=الملل و النحل)» / مقدمه، ترجمه از متن عربی و تحشیه توسط استانیسلاو پروزورف // سالنامه فلسفی ـ عرفانی اشراق، 2011، شماره 2، مسکو: واستوچنایا لیتراتورا (نگارشهای شرقی)، 2011. صص150-188. 49. «محمد [ص] پیامبر در سنت تصوف به عنوان تجسم کاملی از عشق عرفانی به خدا» // شرق و غرب: ارزشهای معنوی مشترک، لینکهای تصوفی ـ فرهنگی، سمپوزیوم بین‌المللی ابن عربی اختصاص داده شده به 70 مین سالگرد پرفسور دکتر آئیدا ایمان‌قولی‌یئوا (9-11 اکتبر، 2009 ـ باکو). استانبول: نشر انسان، 2010. صص559-576. 50. «محمد [ص] پیامبر در سنت تصوف به عنوان تجسم کاملی از عشق عرفانی به خدا» // یادمانهای مکتوب شرق، 2(11)، پاییز ـ زمستان، 2009، صص114-125. 51. «محمد [ص] پیامبر در سنت تصوف به عنوان تجسم کاملی از عشق عرفانی به خدا» // شرق و غرب: ارزشهای مشترک معنوی و ارتباطات علمی ـ فرهنگی. باکو: صص119-121. 52. «رهیافت‌های روش‌شناسانه به ترجمه قرآن به زبان روسی»// شهاب‌الدین مرجانی : میراث و معاصرت. مواد کنفرانس علمی بین‌المللی. کازان: انستیتو تاریخ آکادمی علوم تاتارستان، 2008، صص73-76. 53. «تصوف به عنوان شکلی تفسیر و وجود اسلام» / نجم‌الدین کبری و دنیای معنوی ـ فرهنگی شرق / مواد کنفرایذ علمی بین‌المللی عشق‌آباد، 4-6 سپتامبر 2008، صص234-235. 54. «برخی خطوط بر پرتره قاضی القضات بغداد ابویوسف (م. 798م)» // یادمانهای مکتوب شرق، 1(18)، بهارـ تابستان 2008. صص165-169. 55. «ارزش معنوی صوفیان در برنوشته‌های اشیای شخصی (بر اساس مواد رسالات دستنویس عربی در زمینه تصوف، عزیزی شیذله، متوفای 494هـ/1100م)» // میراث فرهنگی ـ منبع مطالعه تاریخ، فرهنگ و احیای معنوی جهان. / مواد کنفرانس علمی بین‌المللی عشق‌آباد، 14-15 نوروز (مارت) 2008، صص308-309. 56. «فخر خوارزم، محمود الزمخشری و شاگردان مشهور وی» / محمود زمخشری و رنسانس علمی ـ ادبی شرق. عشق‌آباد ـ داش‌اغوز، 2007، صص420-423 (روسی)، صص261-262(انگلیسی). 57. «نخبگان روشنفکر ماوراءالنهر و خراسان در آستانه یورش مغولان (بر اساس مواد نسخ خطی واژه‌نامه بیوگرافیک الاندرسبابی نیمه دوم قرن 12م»، کنفرانس بین‌المللی تمدن اسلامی در آسیای میانه، 4-7 سپتامبر 2007، آستانه 2007م. 58. «علامه سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن» ترجمه از زبان عربی و توضیح از استانیسلاو پروزورف// یادمانهای مکتوب شرق، 1(4)، 2006. صص82-107. 59. الغزالی، ابوحامد، «قواعد العقائد» [=از «احیاء علوم الدین»]»، ترجمه توضیحی از زبان عربی استانیسلاو پروزورف // یادمانهای مکتوب شرق، 2(5)، 2006. صص57-80. 60. «اسلام‌شناسی علمی در روسیه (1980-2005)» // ایران امروز، 1(6)/2006. صص20-24. 61. «الله یا خدا؟ (گفتگوی استانیسلاو پروزورف و توفیق کمال ابراهیم)» / مناره شماره1(008)، مارس2006، صص8-15. 62. «باورهای عربها در زمان جاهلی، الشهرستانی». ترجمه توضیحی از عربی // یادمانهای مکتوب شرق، 2(3)، 2005. صص25-46. 63. پروزورف، استانیسلاو و ماکسيم رومانف؛ «نمود پایگاه‌های الکترونیکی اطلاعات در زمینه اسلام به زبانهای عربی، فارسی و انگلیسی». چاپ اول // یادمانهای مکتوب شرق، 1 (2)، 2005، صص240-257. 64. «برنامه جامع کلیِ اسلام در روسیه» // شرق. 2004، شماره 2، ص107-114. 65. پروزورف، استانیسلاو و ماکسيم رومانف؛ روش‌شناسی استخراج و پردازش اطلاعات از منابع عربی (با مواد نگارشهای تاریخی ـ تراجمی) // شرق، شماره4، 2003، صص117-127. 66. «روش‌شناسی استخراج و پردازش اطلاعات از منابع عربی: بکاربستن منابع کامپیوتری (در زمینه مواد نگارشهای تاریخی ـ کتابشناختی)»: چکیده [سخنرانی در] پنجمین کنفرانس بین‌المللی «منابع تاریخی تمدن اوراسیایی و شمال‌ ـآفریقایی: رهیافت کامپیوتری». مسکو: 2003. صص45-46 (مشترکا با ماکسیم رومانف). 67. «[نقد و بررسی (مشترک با الگ بالشاکوف و سرگی فرانسوزاف ) کتاب] یو. ب، گاوریلووا ، و.و. یملیانوف . اسلام. لغتنامه جیبی»// شرق، شماره3، 2003، ص177-183. 68. «مطالعه اسلام ـ بایسته‌ای حکومتی» // گزارش برای نشریه ادواری «دنیای تاتار (تاتارلار دنیاسی / تاتارسکی میر)، مسکو، شماره 15 برای سپتامبر 2003. 69. «درباره مسئله حاکمیت عالی (=امامت) در اسلام»: چکیده سخنرانی در سمپوزیوم بین‌المللی در سمرقند (ازبکستان، 5-6 ایون 2002) در موضوع «اسلام و دولتهای سکولار». سمرقند، 2002. ص8-12. 70. «رهیافت جدید روش‌شناختی به مطالعات اسلامی در روسیه». کازان، 2001. [چکیده سخنرانی در کنفرانس بین‌المللی «تمدن اسلامی در منطقه ایدیل ـ اورال» (کازان، 8-10، ژوئن 2001).]. 71. یادداشتی کوتاه درباره دو جلد نخستِ [دائرةالمعارفِ] «اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه» // شرق، 2000م، شماره6، صص137-138. 72. «یک نسخه خطی منحصربفرد از یک فرهنگ تراجمی نوشته شده توسط نویسنده‌خوارزمی» // نسخ خطی شرقی، ج5، شماره 2، ژوئن، 1999، صص9-17. 73. «اسلام متحد، اسلام منطقه‌ای / اسلام و مشکلات همکاری‌های بینا‌تمدنی»؛ مسکو: 1994، ص232-236. 74. «اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه: درباره زمینه‌سازی نشریات جامع ـ مصور در زمینه اسلام در کشورهای مشترک المنافع» // شرق، 1994، شماره3، ص145-148 (مشترکا با علی‌اکبر علی‌اکبراف و یفیم رضوان) 75. «خاندان ایرانی نوبختی در بغداد (نیمه دوم قرن 8-10م)» / ВИИ и СИД.، جلد دوم، 1994م، ص99-108. 76. البغدادی، عبدالقاهر بن طاهر؛ «اصول الدین فی الکلام»، ترجمه از زبان عربی و یادداشت‌ها از استانیسلاو پروزورف. / قرائت متون اسلامی، گردآوری و ویراستار علمی استانیسلاو پروزورف. مسکو: نائوکا، انستیتو فلسفه 1994، صص108-138. 77. «الجعفریه» / اسلام. دائرةالمعارف، ویراستار علمی استانیسلاو پروزورف، مسکو: نائوکا، 1991. 78. «ایمان و کفر در اسلام نخستین» // شرق، شماره1991، شماره6، ص44-45. 79. «دوکسوگرافی مسلمانان قرن 8-12 به مثابه منبع در زمینه تاریخ اسلام» // خوانش بارتولدی، 1990: چکیده سخنرانی‌ها و پیامها، مسکو: 1990. ص64-65. 80. «درآمدی بر اسلام‌شناسی: برنامه دوره‌های تخصصی برای دانشجویان دانشکده‌های شرق‌شناسی دانشگاهها» / با ویراستاری عمومی استانیسلاو پروزورف// ملل آسیا و آفریقا، 1989، شماره3، ص106-116؛ شماره 4، صص107-116؛ شماره 5، صص112-122. بخش پنجم. عقاید، تعصب، کلام (شماره3. صص113-116). بخش 6. جریان اعتقادی و واگرایی در اسلام (شماره4. صص107-116). 81. «مسئله «سنت‌باوری» در اسلام: مفهوم اهل السنّه (سنی‌ها)» / مشکلات فرهنگ عربی. مسکو: 1987، صص213-218. 82. «داکسوگرافیای مسلمانان قرن 10-12 و ایده‌ی جنگ در اسلام» // حرکت اجتماعی و ایدئولوژی آنها در جوامع ماقبل کاپیتالیستی، مسکو: نائوکا، 1984م. 83. «دکترین حاکمیت عالی (=امامت) شیعی (امامی)» / اسلام: دین، جامعه و حکومت (مجموعه مقالات)، ویراستاری علمی پیوتر گریازنئویچ و استانیسلاو پروزورف، مسکو: نائوکا، 1984، صص204-212. 84. «طبقه‌بندی فرق اسلامی بر اساس التبصیر فی الدینِ ابوالمظفر الاسفرائینی (م. 471هـ/1078م)» / اسلام: دین، جامعه، حکومت. (مجموعه مقالات)، ویراستار علمی پیوتر گریازنئویچ و استانیسلاو پروزورف. مسکو: نائوکا، 1984، صص102-110. 85. «تاریخ اسلام در قرون میانه هرسیوگرافی اسلامی» // اسلام: دین، جامعه، حکومت. ویراستاری علمی، پیوتر گریازنوویچ، استانیسلاو پروزورف. مسکو: نشر ویرایش اصیل ادبیات شرقی «نائوکا». 1984. 86. «حکومت مرکزی و "الدین القویم" اسلام در خلافت نخستین» // خوانش بارتولدی، 1982: خلاصه سخنرانی‌ها و پیامها، مسکو: 1982، صص57-58. 87. «منابع کتاب الملل و النحل شهرستانی در تاریخ فرق اسلامی» // خوانش بارتولدی، 1981: خلاصه سخنرانیها و پیامها. مسکو: 1981، ص71-72. 88. «درباره تاریخ جزم‌گرایی مسلمانان: مرجئه‌ها» // اسلام در تاریخ ملل شرق (مجموعه مقالات). ویراستاری علمی ای. اسمیلیانسکایا، سعید کامیلئو ، مسکو: نائوکا، 1981، ص19-24. 89. «رساله ناشناخته در تاریخ مذاهب در نسخه‌ای از مجموعه شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی [(=انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه)]» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق 15 ـ مین نشست علمی انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی ـ شعبه لنینگراد. بخش دوم، مسکو: 1981، ص48-54. 90. «تاریخ اسلام در ارسیوگرافی مسلمانان در قرون وسطا» // اسلام و نقش آن در جنگ عقیدتی ـ سیاسی معاصر کشورهای در حال توسعه آسیا و آفریقا: مواد شورای هماهنگی، تاشکند، مارس 1980. مسکو ـ تاشکند: 1980م، ص375-380. 91. «طبقه‌بندی فرق اسلامی بر اساس التبصیر فی الدینِ ابوالمظفر الاسفرائینی (م. 471هـ/1078م)» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق، 12 ـ مین نشست سالانه علمی شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی (پیام کوتاه). لنینگراد: 1977، ص74-81. 92. «اصلاحات خلیفه المهدی (حکومت 158-169 قمری) و نقش او در شکل‌دهی ایدئولوژی شیعی» // کشورهای عربی. تاریخ و اقتصاد. مسکو: 1974، ص92-98. 93. «آموزه‌ی امامت در آثار حسن نوبختی (پایان قرن 9 میلادی)» // یادمانهای مکتوب شرق، 1970. مسکو: 1974م، ص83-107. 94. «تکامل دکترین شیعیان ـ غلات «افراطی» در اسلام (از قرن 8 تا نیمه نخست قرن 10 میلادی)» // ملل آسیا و آفریقا. 1974. شماره3، ص146-153. 95. «از تاریخ دینی ـ سیاسی ایدئولوژی‌ها در خلافت پیشین» // تاریخ، فرهنگ، زبان ملل شرق. مسکو: 1970م، ص76-79. 96. «از تاریخ شکل‌گیری سنت امامی در هرسیوگرافی شیعی (نیمه دوم قرن 8 تا آغاز قرن 10 میلادی)» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق، خلاصه محتوای سخنرانی‌های پنجمین نشست سالانه شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی، می 1969. لنینگراد: 1969، ص64-66. 97. «[نگاهی] به مسئله خداسازی در آموزه‌های شیعیان «افراطی» (غلات) در اسلام در قرن هشتم میلادی» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق، خلاصه محتوای سخنرانی‌های پنجمین نشست سالانه شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی، می 1969، لنینگراد: 1969. ص66-68. 98. «تبارشناسی فرق شیعه بر اساس فرق الشیعه حسن نوبختی» // شرق نزدیک و شرق میانه، مسکو: 1968. ص102-112. 99. «مراحل اساسی تاریخ حرکتهای شیعیان نخستین (تا برآمدن خاندان شیعی آل بویه در عراق به سال 334هـ/945م)» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق، خلاصه سخنرانی‌های سومین نشست شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی، می 1967، لنینگراد: 1967. ص61-62. 100. «از تاریخ ایدئولوژی مذهبی ـ سیاسی در خلافت نخستین» // یادمان‌های مکتوب و مسائل تاریخ فرهنگ ملل شرق، خلاصه سخنرانی‌های دومین نشست علمی شعبه لنینگراد انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم شوروی، مارس 1966، لنینگراد: 1966. ص20-21.