بنياد دائرة المعارف اسلامی
| بنياد دائرة المعارف اسلامی | |
|---|---|
 |
|
| The EncyclopaediaIslamica Foundation | |
| کشور: ایران | |
| شهر: تهران | |
| وابستگی سازمانی:غیر دولتی | |
| تأسیس: 1362 | |
| نوع فعالیت:پژوهشی | |
| سایت: http://rch.ac.ir | |
| ایمیل: info@rch.ac.ir | |
| تلفن: ۰۲۱ ۸۸۹۶۹۲۹۰ | |
| آدرس: تهران،بلوارکشاورز،خیابان فلسطین،نرسیده به میدان فلسطین،پلاک 382 | |
بنياد دائرة المعارف اسلامی، نهادی است عمومی و غیر دولتی كه در سال ۱۳۶۲ش به تصمیم آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (در دوره ریاست جمهوری ایشان) در تهران تأسيس شد و در حوزه مطالعات جهان اسلام و ايران با هدف اصلی تدوین و نشر دانشنامه جهان اسلام آغاز به کار كرد و به تدريج، يكي از مراکزاصلي و معتبر دانشنامه نگاری در جهان اسلام شد.
از همان سالهای آغازين به كوشش جمعی از استادان و پژوهشگران آئين نامه ها و ضوابط تاليف، ترجمه، ويرايش، كتابشناسي و آماده سازی مقالات تدوين شد تا زمينه دستيابی به دائرة المعارفي مرجع و معيار فراهم آيد. بنياد در كارنامه فعاليتهای خود علاوه بر انتشار ۲۱جلد از دانشنامه جهان اسلام و ۱۰ جلد ترجمه آن به عربی با عنوان دائرة معارف العالم الاسلامي، بیش از ۷۵ کتاب به زبان های فارسی و انگلیسی منتشر کرده است. این فعالیتها در قالب ساختار یک پژوهشکده با بیش از ۱۲۰ عضو هیئت علمی و کتابخانه تحقیقاتی صورت می پذیرد. برای اطلاعات بيشتر در باره تاريخچه و فرآيند تاسيس بنياد به ذيل مدخل بنیاد دائرة المعارف اسلامی در دانشنامه مراجعه شود.
ساختار تشكيلات اداری بنياد دارای چهار ركن است:
۱) رياست عالی
۲) هيئت امنا
۳) هيئت مديره
۴) هيئت مشاوران علمی
رياست عالی بنياد بر عهده مقام معظم رهبری آيت الله سيد علی خامنه ای است. اين بنياد بنا به تصميم ايشان در هنگام عهده داری نخستين دوره رياست جمهوری (۱۳۶۰-۱۳۶۴) تاسيس شد و هم چنان از حمايت ايشان برخوردار است.
هيئت امنا مركب از چهارده نفر استادان برجسته حوزه و دانشگاه ايران هستند: صادق آملی لاریجانی، نصرالله پورجوادی (مدير عامل ۱۳۶۴- ۱۳۶۹)، غلامعلی حداد عادل (مدير عامل از ۱۳۷۴)، غلامعلی خوشرو، علی ذوعلم، حسن رضایی باغبیدی، جعفر سبحانی، جمال الدين شيرازيان، حسن طارمی راد (معاون علمي از ۱۳۷۶)، موسی فقیه حقانی، مهدی محقق ( مدير عامل۱۳۶۲- ۱۳۶۴)، رضا مختاری، سيد مصطفي مير سليم (رئيس هيئت امنا؛ مدير عامل ۱۳۶۹-۱۳۷۴)، علي اكبر ولايتی.
اهم وظايف و اختيارات هيئت امنا مطابق اساسنامه عبارت است از تعيين خط مشی دانشنامه، ضوابط و معيارهای علمي، رسيدگی به صلاحيت معاونان و مشاوران، تغيير در اساسنامه و بررسي مسائل خاص.
هيئت مديره مركب از رئيس هيئت امنا، مدير عامل و معاونان اوست. مدير عامل به پيشنهاد هيئت امنا و تصويب رياست عالي برگزيده می شود. عزل و نصب معاون علمی، معاون اجرايی، تاسيس بخشهای مختلف بنياد و اداره امور علمي و اجرايی از وظايف و اختيارات اوست. سازمان علمی بنياد زير نظر معاون علمی و واحدهای اداری مالی و پشتيبانی زير نظر معاون اجرايی فعاليت مي كنند.
هيئت مشاوران علمی، براساس اساسنامه به پيشنهاد مديرعامل و تصويت هيئت امنا انتخاب شدند. مشاوران را طيف متنوع و گسترده ای از متخصصان، كارشناسان و صاحب نظران در زمينه های مختلف علوم و معارف اسلامي تشكيل می دادند. شماری از اين مشاوران به صورت تمام وقت يا پاره وقت با بنياد همكاری داشته و شماری ديگر كارشناسان ايرانی و غير ايرانی بودند كه درصورت لزوم از آنان نظرخواهی می شد. اولين شورای علمي، به منظور تدوين و اجراي برنامه عملي و علمي به رياست مهدی محقق و با حضورفتح الله مجتبائی، علی اشرف صادقی و عبدالحسين آذرنگ و دو استاد فقيد عباس زرياب (متوفي بهمن ۱۳۷۳) و احمد طاهری عراقی (متوفي اردیبهشت ۱۳۷۰) تشكيل شد. درچند سال اخير كه برشمار اعضای هيئت علمی تمام وقت در گروههای علمی بنياد افزوده شده، از عده مشاوران علمی خارج از بنياد كاسته شده است.
سازمان علمی بنياد مركب از شانزده گروه علمی و شش بخش و واحد علمی و دفتر سفارش و دريافت مقالات است. هر يك از گروه های علمی از چند شاخه اصلی تشكيل شده و هر شاخه عهده دار تاليف تعداد معينی مقاله تا پايان كار تدوين دانشنامه جهان اسلام است. در هر گروه مسئول شاخه وظيفه سفارش، تاليف، ارزيابي و ويرايش استنادی مقالات شاخه خود را بر عهده دارد. بنابر اين، در گروههای علمی هر فرد دارای تخصص ويژه ای در قلمرو كار خود است. مولفان همكار خارج از بنياد كه اينك به حدود ۱۴۰۰ نفر مي رسند، تاليف مقالات را بر اساس نظر مسئول شاخه به انجام مي رسانند.
پس از اين مرحله، بخش ها واحدهای علمی و اجرایی همچون كتابشناسی و ویرایش استنادی، مدخل، ويرايش، اعلام، تصوير، تولید و... بر اساس گردش كار تعريف شده در بنياد به آماده سازی مقالات و نشر دانشنامه می پردازند. مسئوليت نظارت بر حسن انجام كار سازمان علمی بنياد بر عهده معاون علمی است. پيش بيني می شود دانشنامه جهان اسلام در شصت جلد پايان يابد.
به منظور تحقق بخشی از وظایف پژوهشی – علمی بنیاد دایرة المعارف اسلامی برای توسعه و گسترش پژوهش در زمینه علوم و فنون و معارف اسلامی و نیز فراهم آوردن زمینه مناسب برای ارتقا فعالیت های پژوهشی مرتبط، پژوهشکده بنیاد، براساس موافقت قطعی شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال ۱۳۸۰ تاسیس گردید. این پژوهشکده از نظر علمی تابع قوانین پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و با مراکز دانشگاهی و پژوهشی داخل و خارج از کشور همکاری های علمی و پژوهشی دارد.
گروههای علمی
سازمان علمی بنياد مركب از شانزده گروه علمی است. هريك از گروههای علمی از چند شاخۀ اصلی تشكيل شده و هر شاخه عهده دار تأليف تعداد معينی مقاله تا پايان كار تدوين دانشنامۀ جهان اسلام است. در هر گروه، مسئول شاخه وظيفۀ سفارش، تأليف، ارزيابی و ويرايش استنادی مقالات شاخۀ خود را برعهده دارد. بنابراين، در گروههای علمی، هر فرد تخصص ويژه ای در قلمرو كار خود دارد. مؤلفان همكار خارج از بنياد، مقالات را براساس نظر مسئول شاخه تأليف می کنند. این گروه‌ها عبارتند از:
- عرفان
- فلسفه
- تاریخ اسلام
- ادبیات و زبان ها
- تاریخ علم
- کلام و فرق
- قرآن و حدیث
- فقه وحقوق
- تاریخ اجتماعی
- هنرومعماری
- اسلام معاصر
- شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا
- مطالعات غرب جهان اسلام
- آسیای صغیر و بالکان
- جغرافیا
- تاریخ
بخشها و واحدهای علمی
واحدها
- واحد آموزش
- پژوهشکده علوم انسانی
- واحد تصویر
- واحد اعلام
بخشها
- بخش کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی
- بخش کتابشناسی و ویرایش استنادی
- بخش مدخل
- بخش ویرایش
دستاوردها و افتخارات
- رتبه دوم پژوهش های بنیادی در هجدهمین جشنواره بین المللی خوارزمی-۱۳۸۳
- برگزیده هفدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران-۱۳۷۸
- تقدیر در مراسم تجلیل از خادمان نشر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران-۱۳۸۳
- برگزیده هجدهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران -۱۳۸۹
- رتبه دوم بهترین دایره المعارف اینترنتی در چهارمین جشنواره و نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال
- لوح تقدیر ربع قرن جهاد فرهنگی در بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران -۱۳۹۱
- غرفه برگزیده بخش بازار جهانی کتاب های عربی ایران در بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران- ۱۳۹۱
- IRCICA Award For Excellence In Research,Nov.۲۰۰۸ / جایزه ایرسیکا به پژوهش برتر
- برگزیده مدیر برتر دانشنامه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- رتبه دوم بهترین دایره المعارف اینترنتی و دانشنامه برخط در چهارمین جشنواره و نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال-۱۳۸۹
- تقدیر در بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران-۱۳۹۴ /غرفه عربی
- جایزه شیخ حمد برای دستاوردهای زبانهای شرقی به ترجمه عربی دانشنامه جهان اسلام ۱۳۹۶
