انجمن آثار و مفاخر فرهنگی: تفاوت بین نسخه‌ها

از بانک اسلامشناسان
پرش به: ناوبری، جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مرکز | تصویر مرکز =انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.png | توضیح تصویر = | نام انگ...» ایجاد کرد)
 
سطر ۲: سطر ۲:
 
  | تصویر مرکز    =انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.png  
 
  | تصویر مرکز    =انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.png  
 
  | توضیح تصویر    =  
 
  | توضیح تصویر    =  
  | نام انگلیسی    =  
+
  | نام انگلیسی    = ی
 
  | نام روسی      =  
 
  | نام روسی      =  
 
  | مخفف          =  
 
  | مخفف          =  
سطر ۱۸: سطر ۱۸:
 
  | ایمیل          =info@anjom.ir  
 
  | ایمیل          =info@anjom.ir  
 
  | تلفن          =021.55374531-3 , 021.55380416  
 
  | تلفن          =021.55374531-3 , 021.55380416  
  | آدرس          =ساختمان مرکزی: تهران، خيابان ولي‌عصر (عج)، پل امير بهادر، خيابان سرلشکر علی‌اکبر بشيري، شماره 71  
+
  | آدرس          =ساختمان مرکزی: تهران، خیابان ولی‌عصر (عج)، پل امیر بهادر، خیابان سرلشکر علی‌اکبر بشیری، شماره 71  
 
  | آثار          =  
 
  | آثار          =  
 
  | بخش‌ها          =  
 
  | بخش‌ها          =  
سطر ۲۶: سطر ۲۶:
  
 
== تاریخچه ==
 
== تاریخچه ==
'''انجمن آثار و مفاخر فرهنگي''' به‌ منظور معرفي و بزرگداشت بزرگان و مفاخر فرهنگ و تمدن ايران و اهتمام به حفظ و نگهداري آثار تاريخي و ملي در سال 1304 با نام "انجمن آثار ملي" تأسيس شد و اكنون نيز به فعاليت خود ادامه مي‌دهد.
+
'''انجمن آثار و مفاخر فرهنگی''' به‌ منظور معرفی و بزرگداشت بزرگان و مفاخر فرهنگ و تمدن ایران و اهتمام به حفظ و نگهداری آثار تاریخی و ملی در سال 1304 با نام "انجمن آثار ملی" تأسیس شد و اكنون نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
  
انجمن آثار ملي به ابتكار سردار معظم خراساني (عبدالحسين تيمورتاش) و به‌همت تني چند از رجال آن دوران يعني حسن مستوفي (مستوفي‌الممالك)، حسن پيرنيا (مشيرالدولهابراهيم حكيمي (حكيم‌الملكمحمدعلي فروغي (ذكاءالملك)، حسن اسفندياري (محتشم‌السلطنه)، فيروز ميرزا فيروز (نصرت‌الدوله)، نصرالله تقوي، و كيخسرو شاهرخ به‌صورت عام المنفعه و غيردولتي تأسيس شد.
+
انجمن آثار ملی به ابتكار سردار معظم خراسانی (عبدالحسین تیمورتاش) و به‌همت تنی چند از رجال آن دوران یعنی حسن مستوفی (مستوفی‌الممالك)، حسن پیرنیا (مشیرالدولهابراهیم حكیمی (حكیم‌الملكمحمدعلی فروغی (ذكاءالملك)، حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه)، فیروز میرزا فیروز (نصرت‌الدوله)، نصرالله تقوی، و كیخسرو شاهرخ به‌صورت عام المنفعه و غیردولتی تأسیس شد.
  
 
== اهداف ==
 
== اهداف ==
هدف اين عده از تشكيل انجمن افزايش دلبستگي مردم به آثار هنري و علمي و ادبي و تجليل از بزرگان ايران و ارائه خدمات آنان و برانگيختن احساسات ملي مردم و در نهايت كمك به بيداري و يگانگي و وحدت ملي بود. در نخستين اساسنامه انجمن، هدف از تشكيل آن "پژوهش علاقه عامه به آثار قديمه علمي و صنعتي ايران و سعي در نگهداري صنايع مستظرفه و صنايع دستي و حفظ سبك و شيوه قديم آنها" ذكر شده است. از مقاصد ديگر انجمن، استفاده از مجموعه‌هاي نفيس تحت تصرف دولت يا مؤسسه‌هاي ملي و بهره‌مند كردن مردم از آنها به‌واسطه تعليم در مدارس و عرضه داشتن به عموم است. مطابق نظامنامه انجمن، اعضاي آن عبارت بودند از:
+
هدف این عده از تشكیل انجمن افزایش دلبستگی مردم به آثار هنری و علمی و ادبی و تجلیل از بزرگان ایران و ارائه خدمات آنان و برانگیختن احساسات ملی مردم و در نهایت كمك به بیداری و یگانگی و وحدت ملی بود. در نخستین اساسنامه انجمن، هدف از تشكیل آن "پژوهش علاقه عامه به آثار قدیمه علمی و صنعتی ایران و سعی در نگهداری صنایع مستظرفه و صنایع دستی و حفظ سبك و شیوه قدیم آنها" ذكر شده است. از مقاصد دیگر انجمن، استفاده از مجموعه‌های نفیس تحت تصرف دولت یا مؤسسه‌های ملی و بهره‌مند كردن مردم از آنها به‌واسطه تعلیم در مدارس و عرضه داشتن به عموم است. مطابق نظامنامه انجمن، اعضای آن عبارت بودند از:
  
1) اعضاي مؤسس (شامل پانزده نفر) كه كميته فني انجمن را تشكيل مي‌دادند؛
+
1) اعضای مؤسس (شامل پانزده نفر) كه كمیته فنی انجمن را تشكیل می‌دادند؛
  
2) اعضاي عمومي؛
+
2) اعضای عمومی؛
  
3) اعضاي افتخاري. تعداد اعضاي عمومي و افتخاري نامحدود بود. اعضاي افتخاري اعضايي بودند كه خدماتي به آثار علمي و صنعتي ايران كرده، به اهداف انجمن علاقه داشته، يا كمك‌هاي مادي و معنوي مهمي به انجمن كرده بودند.
+
3) اعضای افتخاری. تعداد اعضای عمومی و افتخاری نامحدود بود. اعضای افتخاری اعضایی بودند كه خدماتی به آثار علمی و صنعتی ایران كرده، به اهداف انجمن علاقه داشته، یا كمك‌های مادی و معنوی مهمی به انجمن كرده بودند.
  
پس از تصويب قانون حفظ آثار عتيقه در سال 1311 و تأسيس اداره تحقيقات در وزارت فرهنگ، وظيفه تعمير و نگهداري ابنيه و آثار تاريخي و جز آن برعهده آن اداره قرار گرفت .
+
پس از تصویب قانون حفظ آثار عتیقه در سال 1311 و تأسیس اداره تحقیقات در وزارت فرهنگ، وظیفه تعمیر و نگهداری ابنیه و آثار تاریخی و جز آن برعهده آن اداره قرار گرفت .
  
 
== فعالیت تا قبل از انقلاب ==
 
== فعالیت تا قبل از انقلاب ==
نخستين اقدام مهم و اساسي انجمن، بناي آرامگاه حكيم ابوالقاسم فردوسي در طوس و برگزاري همايشي بين‌المللي به مناسبت هزارمين سال تولد فردوسي در سال 1313 در تهران بود كه هزينه آن از راه جمع‌آوري اعانه از توانگران وطن‌دوست و مدارس و كمك‌هاي مجلس شوراي ملي تأمين شد. پس از برگزاري جشن هزاره فردوسي و انجام بناي آرامگاه او در طوس، انجمن تعطيل گرديد و بار ديگر در آذرماه 1323 توسط اعضاي مؤسس كه باقي مانده بودند با تغييراتي در اساسنامه و آيين‌نامه تشكيل شد.
+
نخستین اقدام مهم و اساسی انجمن، بنای آرامگاه حكیم ابوالقاسم فردوسی در طوس و برگزاری همایشی بین‌المللی به مناسبت هزارمین سال تولد فردوسی در سال 1313 در تهران بود كه هزینه آن از راه جمع‌آوری اعانه از توانگران وطن‌دوست و مدارس و كمك‌های مجلس شورای ملی تأمین شد. پس از برگزاری جشن هزاره فردوسی و انجام بنای آرامگاه او در طوس، انجمن تعطیل گردید و بار دیگر در آذرماه 1323 توسط اعضای مؤسس كه باقی مانده بودند با تغییراتی در اساسنامه و آیین‌نامه تشكیل شد.
  
در سال 1333، انجمن، كنگره هزاره ابن سينا را به مناسبت هزارمين سال تولد وي در تهران برگزار و كتابخانه‌اي در كنار آرامگاهش در همدان تأسيس كرد و پيكره وي را در ميدان بوعلي همدان نصب كرد و علاوه بر گردآوري كتاب‌ها و رساله‌هايي كه درباره او نگاشته شده بود، در مورد تصحيح و چاپ آثار وي نيز اقدام شد  و تمبرهاي يادبودي از آثار ملي ادوار مختلف باستاني و تاريخي ايران نيز به همين مناسب انتشار يافت.
+
در سال 1333، انجمن، كنگره هزاره ابن سینا را به مناسبت هزارمین سال تولد وی در تهران برگزار و كتابخانه‌ای در كنار آرامگاهش در همدان تأسیس كرد و پیكره وی را در میدان بوعلی همدان نصب كرد و علاوه بر گردآوری كتاب‌ها و رساله‌هایی كه درباره او نگاشته شده بود، در مورد تصحیح و چاپ آثار وی نیز اقدام شد  و تمبرهای یادبودی از آثار ملی ادوار مختلف باستانی و تاریخی ایران نیز به همین مناسب انتشار یافت.
  
انجمن در طول فعاليت خود تا سال 1355 بيش از سي آرامگاه و چندين بناي يادبود بنا كرد از جمله اين بناها مي‌توان از آرامگاه بزرگان زير نام برد: فردوسي (1313، تجديد بنا 1347)، ابن‌سينا (1330)، سعدي (1330)، نادر (1338)، عطار (1339)، خيام (1340)، كمال‌الملك (1340)، امامزاده محروق (1344)، صائب (1346)، باباطاهر (1349)، اديب‌الممالك فراهاني (1350)، روزبهان بقلي (1351)، شاه شجاع (1352)، واعظ كاشفي (1354)، ابن يمين (1355)، سيدجمال‌الدين اسدآبادي (1355)، و ... .
+
انجمن در طول فعالیت خود تا سال 1355 بیش از سی آرامگاه و چندین بنای یادبود بنا كرد از جمله این بناها می‌توان از آرامگاه بزرگان زیر نام برد: فردوسی (1313، تجدید بنا 1347)، ابن‌سینا (1330)، سعدی (1330)، نادر (1338)، عطار (1339)، خیام (1340)، كمال‌الملك (1340)، امامزاده محروق (1344)، صائب (1346)، باباطاهر (1349)، ادیب‌الممالك فراهانی (1350)، روزبهان بقلی (1351)، شاه شجاع (1352)، واعظ كاشفی (1354)، ابن یمین (1355)، سیدجمال‌الدین اسدآبادی (1355)، و ... .
  
انجمن آثار ملي براي تعمير آثار تاريخي ايران با وزارت فرهنگ و اداره كل باستان‌شناسي و سازمان ملي حفاظت آثار باستاني همكاري بسيار داشت و از جمله در بازسازي بناهاي تاريخي زير، از طريق تأمين برخي هزينه‌ها، نقش داشت: بازه هور در خراسان (1343)، كاخ چهلستون در اصفهان (1343)، آستانه شيخ صفي‌الدين در اردبيل (1343)، گنجنامه همدان (1343)، معبد چغازنبيل در خوزستان (1343)، باغ فين كاشان (1343)، تكيه اميرچغماق در يزد (1343)، كاخ هشت بهشت (1343)، بناهاي تاريخي گنجعلي‌خان در كرمان (1345)، كاخ اردشير بابكان در فيروزآباد (1345)، مسجد وكيل در شيراز (1346)، چهارطاق عهد ساساني در قصر شيرين (1347)، مسجد جامع كبير يزد (1347)، مسجد كبود در تبريز (1347)، ارگ كريم‌خان در شيراز (1348)، قلعه فلك‌الافلاك در خرم‌آباد (1348 و 1349)، پل الله‌ورديخان و پل خواجو در اصفهان (1349)، و ... .
+
انجمن آثار ملی برای تعمیر آثار تاریخی ایران با وزارت فرهنگ و اداره كل باستان‌شناسی و سازمان ملی حفاظت آثار باستانی همكاری بسیار داشت و از جمله در بازسازی بناهای تاریخی زیر، از طریق تأمین برخی هزینه‌ها، نقش داشت: بازه هور در خراسان (1343)، كاخ چهلستون در اصفهان (1343)، آستانه شیخ صفی‌الدین در اردبیل (1343)، گنجنامه همدان (1343)، معبد چغازنبیل در خوزستان (1343)، باغ فین كاشان (1343)، تكیه امیرچغماق در یزد (1343)، كاخ هشت بهشت (1343)، بناهای تاریخی گنجعلی‌خان در كرمان (1345)، كاخ اردشیر بابكان در فیروزآباد (1345)، مسجد وكیل در شیراز (1346)، چهارطاق عهد ساسانی در قصر شیرین (1347)، مسجد جامع كبیر یزد (1347)، مسجد كبود در تبریز (1347)، ارگ كریم‌خان در شیراز (1348)، قلعه فلك‌الافلاك در خرم‌آباد (1348 و 1349)، پل الله‌وردیخان و پل خواجو در اصفهان (1349)، و ... .
  
از ديگر فعاليت‌هاي انجمن، تشكيل كتابخانه‌اي تخصصي بود. اين كتابخانه در سال 1347 با صدوشش جلد كتاب بنيان نهاده شد و به‌تدريج كتاب‌ها و انتشارات مختلف در زمينه تاريخ، جغرافيا، باستان‌شناسي، هنر، و ادبيات و فرهنگ ايران، از طريق مبادله، خريد، و اهدا در اين كتابخانه فراهم گرديد. در سال 1348 كتابخانه عبدالحسين بيات به انجمن اهدا شد كه داراي چندين جلد كتاب خطي نيز بود. چندي بعد مجموعه خيام احمد افشار شيرازي بالغ بر سيصدوهفت جلد كتاب چاپي كمياب و مهم درباره خيام و رباعيات وي و ترجمه آنها به زبان‌هاي مختلف براي كتابخانه خريداري شد.
+
از دیگر فعالیت‌های انجمن، تشكیل كتابخانه‌ای تخصصی بود. این كتابخانه در سال 1347 با صدوشش جلد كتاب بنیان نهاده شد و به‌تدریج كتاب‌ها و انتشارات مختلف در زمینه تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، هنر، و ادبیات و فرهنگ ایران، از طریق مبادله، خرید، و اهدا در این كتابخانه فراهم گردید. در سال 1348 كتابخانه عبدالحسین بیات به انجمن اهدا شد كه دارای چندین جلد كتاب خطی نیز بود. چندی بعد مجموعه خیام احمد افشار شیرازی بالغ بر سیصدوهفت جلد كتاب چاپی كمیاب و مهم درباره خیام و رباعیات وی و ترجمه آنها به زبان‌های مختلف برای كتابخانه خریداری شد.
  
بخش انتشارات انجمن آثار ملي نيز كه از سال 1304 آغاز به‌كار كرده بود تا سال 1357 بيش از صدوپنجاه عنوان كتاب از آثار بزرگان فرهنگ ايران را به‌چاپ رساند. انتشار مجموعه ''گنجينه ايران'' يكي از فعاليت‌هاي مهم و ارزرشمند انجمن آثار پيش از سال 1357 است. اين گنجينه، يك دوره كتاب ايران‌شناسي است و مشتمل بر كتاب‌هايي در زمينه تاريخ، جغرافيا، باستان‌شناسي، مردم‌شناسي، جغرافياي تاريخي، زبان و فرهنگ، آداب و رسوم، و شرح حال رجال ايران است.
+
بخش انتشارات انجمن آثار ملی نیز كه از سال 1304 آغاز به‌كار كرده بود تا سال 1357 بیش از صدوپنجاه عنوان كتاب از آثار بزرگان فرهنگ ایران را به‌چاپ رساند. انتشار مجموعه ''گنجینه ایران'' یكی از فعالیت‌های مهم و ارزرشمند انجمن آثار پیش از سال 1357 است. این گنجینه، یك دوره كتاب ایران‌شناسی است و مشتمل بر كتاب‌هایی در زمینه تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، جغرافیای تاریخی، زبان و فرهنگ، آداب و رسوم، و شرح حال رجال ایران است.
  
 
== فعالیت بعد از انقلاب ==
 
== فعالیت بعد از انقلاب ==
فعاليت انجمن آثار ملي در سال 1358 متوقف شد و در سال 1365 با نام "انجمن آثار و مفاخر فرهنگي" بار ديگر آغاز به‌كار كرد. طبق اساسنامه انجمن، مصوب 1366، انجمن زير نظر هيأت امنا اداره مي‌شود كه اعضاي آن عبارتند از:
+
فعالیت انجمن آثار ملی در سال 1358 متوقف شد و در سال 1365 با نام "انجمن آثار و مفاخر فرهنگی" بار دیگر آغاز به‌كار كرد. طبق اساسنامه انجمن، مصوب 1366، انجمن زیر نظر هیأت امنا اداره می‌شود كه اعضای آن عبارتند از:
  
1) رئيس‌جمهور (رياست عاليه
+
1) رئیس‌جمهور (ریاست عالیه
  
2) وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي؛
+
2) وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
  
3) وزير فرهنگ و آموزش عالي؛
+
3) وزیر فرهنگ و آموزش عالی؛
  
4) سه نفر از استادان و شخصيت‌هاي دانشگاهي به‌معرفي وزير فرهنگ و آموزش عالي و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي؛
+
4) سه نفر از استادان و شخصیت‌های دانشگاهی به‌معرفی وزیر فرهنگ و آموزش عالی و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
  
5) سه نفر از عالمان و شخصيت‌هاي فرهنگي و هنري كشور به‌معرفي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
+
5) سه نفر از عالمان و شخصیت‌های فرهنگی و هنری كشور به‌معرفی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  
در اين اساسنامه هدف از تأسيس انجمن، معرفي و بزرگداشت عالمان و متفكران عرصه فرهنگ و تمدن اسلام و ايران و احيا و انتشار آثار ارزنده آنان و همچنين معرفي آثار فرهنگ و تمدن اسلام و ايران و نقش و سهم ايرانيان در اعتلا و ارتقاي آن ذكر شده است.
+
در این اساسنامه هدف از تأسیس انجمن، معرفی و بزرگداشت عالمان و متفكران عرصه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و احیا و انتشار آثار ارزنده آنان و همچنین معرفی آثار فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و نقش و سهم ایرانیان در اعتلا و ارتقای آن ذكر شده است.
  
انجمن آثار و مفاخر فرهنگي تا سال 1372 فاقد هرگونه اعتبار جاري براي انجام فعاليت‌ها و وظايف خود بود. پس از آنكه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اعتباري را براي انجمن در نظر گرفت، انجمن اقدام به تشكيل شعبه‌هاي متعدد در مراكز استان‌ها و نيز خارج كشور كرد. در همان سال به بازسازي مقبره علي‌اكبر دهخدا در ابن‌بابويه همت گماشت و در سال 1374 مقبره محمد عبدالكريم شهرستاني را بازسازي كرد.
+
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تا سال 1372 فاقد هرگونه اعتبار جاری برای انجام فعالیت‌ها و وظایف خود بود. پس از آنكه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتباری را برای انجمن در نظر گرفت، انجمن اقدام به تشكیل شعبه‌های متعدد در مراكز استان‌ها و نیز خارج كشور كرد. در همان سال به بازسازی مقبره علی‌اكبر دهخدا در ابن‌بابویه همت گماشت و در سال 1374 مقبره محمد عبدالكریم شهرستانی را بازسازی كرد.
  
انجمن در راه تحقق اهداف خود تاكنون اقدام به برگزاري نمايشگاه‌هايي كرده است كه برخي عبارتند از: نمايشگاه قلم تاريخ (19 بهمن ـ 14 اسفند 1373)؛ نمايشگاه بوستان فرزانگان (19 بهمن ـ 2 اسفند 1374)؛ و نمايشگاه زندگينامه‌ها (15 بهمن ـ 2 اسفند 1375). همچنين در سال 1375 اقدام به تشكيل دو كلاس "آشنايي با رياضيات" و "نجوم قديم" براي علاقه‌مندان كرد.
+
انجمن در راه تحقق اهداف خود تاكنون اقدام به برگزاری نمایشگاه‌هایی كرده است كه برخی عبارتند از: نمایشگاه قلم تاریخ (19 بهمن ـ 14 اسفند 1373)؛ نمایشگاه بوستان فرزانگان (19 بهمن ـ 2 اسفند 1374)؛ و نمایشگاه زندگینامه‌ها (15 بهمن ـ 2 اسفند 1375). همچنین در سال 1375 اقدام به تشكیل دو كلاس "آشنایی با ریاضیات" و "نجوم قدیم" برای علاقه‌مندان كرد.
  
واحد انتشارات انجمن نيز پس از دوره فترت، از شهريور 1373 آغاز به‌كار كرد و تاكنون تعدادي از كتاب‌هاي ناياب ''گنجينه ايران'' را، كه مجموعه‌اي چهل جلدي است، تجديد چاپ كرده است. علاوه بر آن، كتاب‌هاي جديدي را درباره تاريخ و جغرافياي مناطق مختلف ايران و معرفي مشاهير و دانشمندان ايران و جهان اسلام منتشر كرده است. انجمن همچنين در راستاي اهداف خود تاكنون يادنامه‌ها و جشن‌نامه‌هايي منتشر كرده است. "دفتر نشر ميراث مكتوب" نيز كه ايجاد آن در دي 1373 در معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تصويب شد، از سال 1375 به اين انجمن پيوست و در احيا و تصحيح و چاپ نسخ خطي در زمينه‌هاي مختلف فلسفي، تاريخي، و جغرافيايي تلاش مي‌كند.
+
واحد انتشارات انجمن نیز پس از دوره فترت، از شهریور 1373 آغاز به‌كار كرد و تاكنون تعدادی از كتاب‌های نایاب ''گنجینه ایران'' را، كه مجموعه‌ای چهل جلدی است، تجدید چاپ كرده است. علاوه بر آن، كتاب‌های جدیدی را درباره تاریخ و جغرافیای مناطق مختلف ایران و معرفی مشاهیر و دانشمندان ایران و جهان اسلام منتشر كرده است. انجمن همچنین در راستای اهداف خود تاكنون یادنامه‌ها و جشن‌نامه‌هایی منتشر كرده است. "دفتر نشر میراث مكتوب" نیز كه ایجاد آن در دی 1373 در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب شد، از سال 1375 به این انجمن پیوست و در احیا و تصحیح و چاپ نسخ خطی در زمینه‌های مختلف فلسفی، تاریخی، و جغرافیایی تلاش می‌كند.
  
انجمن تا آبان 1380، بيست و چهار بزرگداشت را براي بزرگان علم و ادب و فرهنگ برگزار كرده و در همين سال فصلنامه ''نامه انجمن ''را نيز منتشر ساخته است. اين فصلنامه، در واقع، انتشار مجدّد ''نشريه انجمن آثار ملي'' است كه پيش از انقلاب (از سال 1355) فقط تا چهار شماره منتشر شده بود.
+
انجمن تا آبان 1380، بیست و چهار بزرگداشت را برای بزرگان علم و ادب و فرهنگ برگزار كرده و در همین سال فصلنامه ''نامه انجمن ''را نیز منتشر ساخته است. این فصلنامه، در واقع، انتشار مجدّد ''نشریه انجمن آثار ملی'' است كه پیش از انقلاب (از سال 1355) فقط تا چهار شماره منتشر شده بود.
  
 
== منشورات انجمن ==
 
== منشورات انجمن ==
انجمن تاكنون بيش از دويست عنوان كتاب در حوزه‌هاي فلسفه و دين، هنر، تاريخ و جغرافيا، كليات، علوم نظري و عملي، ادبيات، و برخي آثار استثنايي منتشر كرده است كه از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد :
+
انجمن تاكنون بیش از دویست عنوان كتاب در حوزه‌های فلسفه و دین، هنر، تاریخ و جغرافیا، كلیات، علوم نظری و عملی، ادبیات، و برخی آثار استثنایی منتشر كرده است كه از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره كرد :
  
''ابراهيم ادهم: زندگي و سخنان او؛ آرامگاه در گستره فرهنگ ايراني؛ از آستارا تا استارباد؛ فهرستواره كتا بهاي فارسي؛ حكيم عمر خيام به‌عنوان عالم جبر؛ شرح احوال و نقد و تحليل آثار شيخ فريدالدين محمد عطار نيشابوري؛ جهانگشاي جويني؛ دستور زبان فارسي ميانه؛ سهم ارزشمند ايران در فرهنگ جهان؛ اقليم پارس؛ بيان‌التنزيل؛ جنبش جنگل و ميرزا كوچك‌خان؛ اثر آفرينان؛ يادنامه اديب نيشابوري؛ ره‌آورد حكمت؛ نهايه‌الاîرب في اخبارالفرس و العرب؛ منتخب التواريخ و... .''
+
''ابراهیم ادهم: زندگی و سخنان او؛ آرامگاه در گستره فرهنگ ایرانی؛ از آستارا تا استارباد؛ فهرستواره كتا بهای فارسی؛ حكیم عمر خیام به‌عنوان عالم جبر؛ شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری؛ جهانگشای جوینی؛ دستور زبان فارسی میانه؛ سهم ارزشمند ایران در فرهنگ جهان؛ اقلیم پارس؛ بیان‌التنزیل؛ جنبش جنگل و میرزا كوچك‌خان؛ اثر آفرینان؛ یادنامه ادیب نیشابوری؛ ره‌آورد حكمت؛ نهایه‌الاîرب فی اخبارالفرس و العرب؛ منتخب التواریخ و... .''

نسخهٔ ‏۱۸ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۳۶

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
ی
ریاست: حسن بلخاری
کشور: ایران
شهر: تهران
نوع فعالیت:پژوهشی
سایت: http://anjom.ir/
ایمیل: info@anjom.ir
تلفن: 021.55374531-3 , 021.55380416
آدرس: ساختمان مرکزی: تهران، خیابان ولی‌عصر (عج)، پل امیر بهادر، خیابان سرلشکر علی‌اکبر بشیری، شماره 71

تاریخچه

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به‌ منظور معرفی و بزرگداشت بزرگان و مفاخر فرهنگ و تمدن ایران و اهتمام به حفظ و نگهداری آثار تاریخی و ملی در سال 1304 با نام "انجمن آثار ملی" تأسیس شد و اكنون نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

انجمن آثار ملی به ابتكار سردار معظم خراسانی (عبدالحسین تیمورتاش) و به‌همت تنی چند از رجال آن دوران یعنی حسن مستوفی (مستوفی‌الممالك)، حسن پیرنیا (مشیرالدوله)، ابراهیم حكیمی (حكیم‌الملك)، محمدعلی فروغی (ذكاءالملك)، حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه)، فیروز میرزا فیروز (نصرت‌الدوله)، نصرالله تقوی، و كیخسرو شاهرخ به‌صورت عام المنفعه و غیردولتی تأسیس شد.

اهداف

هدف این عده از تشكیل انجمن افزایش دلبستگی مردم به آثار هنری و علمی و ادبی و تجلیل از بزرگان ایران و ارائه خدمات آنان و برانگیختن احساسات ملی مردم و در نهایت كمك به بیداری و یگانگی و وحدت ملی بود. در نخستین اساسنامه انجمن، هدف از تشكیل آن "پژوهش علاقه عامه به آثار قدیمه علمی و صنعتی ایران و سعی در نگهداری صنایع مستظرفه و صنایع دستی و حفظ سبك و شیوه قدیم آنها" ذكر شده است. از مقاصد دیگر انجمن، استفاده از مجموعه‌های نفیس تحت تصرف دولت یا مؤسسه‌های ملی و بهره‌مند كردن مردم از آنها به‌واسطه تعلیم در مدارس و عرضه داشتن به عموم است. مطابق نظامنامه انجمن، اعضای آن عبارت بودند از:

1) اعضای مؤسس (شامل پانزده نفر) كه كمیته فنی انجمن را تشكیل می‌دادند؛

2) اعضای عمومی؛

3) اعضای افتخاری. تعداد اعضای عمومی و افتخاری نامحدود بود. اعضای افتخاری اعضایی بودند كه خدماتی به آثار علمی و صنعتی ایران كرده، به اهداف انجمن علاقه داشته، یا كمك‌های مادی و معنوی مهمی به انجمن كرده بودند.

پس از تصویب قانون حفظ آثار عتیقه در سال 1311 و تأسیس اداره تحقیقات در وزارت فرهنگ، وظیفه تعمیر و نگهداری ابنیه و آثار تاریخی و جز آن برعهده آن اداره قرار گرفت .

فعالیت تا قبل از انقلاب

نخستین اقدام مهم و اساسی انجمن، بنای آرامگاه حكیم ابوالقاسم فردوسی در طوس و برگزاری همایشی بین‌المللی به مناسبت هزارمین سال تولد فردوسی در سال 1313 در تهران بود كه هزینه آن از راه جمع‌آوری اعانه از توانگران وطن‌دوست و مدارس و كمك‌های مجلس شورای ملی تأمین شد. پس از برگزاری جشن هزاره فردوسی و انجام بنای آرامگاه او در طوس، انجمن تعطیل گردید و بار دیگر در آذرماه 1323 توسط اعضای مؤسس كه باقی مانده بودند با تغییراتی در اساسنامه و آیین‌نامه تشكیل شد.

در سال 1333، انجمن، كنگره هزاره ابن سینا را به مناسبت هزارمین سال تولد وی در تهران برگزار و كتابخانه‌ای در كنار آرامگاهش در همدان تأسیس كرد و پیكره وی را در میدان بوعلی همدان نصب كرد و علاوه بر گردآوری كتاب‌ها و رساله‌هایی كه درباره او نگاشته شده بود، در مورد تصحیح و چاپ آثار وی نیز اقدام شد و تمبرهای یادبودی از آثار ملی ادوار مختلف باستانی و تاریخی ایران نیز به همین مناسب انتشار یافت.

انجمن در طول فعالیت خود تا سال 1355 بیش از سی آرامگاه و چندین بنای یادبود بنا كرد از جمله این بناها می‌توان از آرامگاه بزرگان زیر نام برد: فردوسی (1313، تجدید بنا 1347)، ابن‌سینا (1330)، سعدی (1330)، نادر (1338)، عطار (1339)، خیام (1340)، كمال‌الملك (1340)، امامزاده محروق (1344)، صائب (1346)، باباطاهر (1349)، ادیب‌الممالك فراهانی (1350)، روزبهان بقلی (1351)، شاه شجاع (1352)، واعظ كاشفی (1354)، ابن یمین (1355)، سیدجمال‌الدین اسدآبادی (1355)، و ... .

انجمن آثار ملی برای تعمیر آثار تاریخی ایران با وزارت فرهنگ و اداره كل باستان‌شناسی و سازمان ملی حفاظت آثار باستانی همكاری بسیار داشت و از جمله در بازسازی بناهای تاریخی زیر، از طریق تأمین برخی هزینه‌ها، نقش داشت: بازه هور در خراسان (1343)، كاخ چهلستون در اصفهان (1343)، آستانه شیخ صفی‌الدین در اردبیل (1343)، گنجنامه همدان (1343)، معبد چغازنبیل در خوزستان (1343)، باغ فین كاشان (1343)، تكیه امیرچغماق در یزد (1343)، كاخ هشت بهشت (1343)، بناهای تاریخی گنجعلی‌خان در كرمان (1345)، كاخ اردشیر بابكان در فیروزآباد (1345)، مسجد وكیل در شیراز (1346)، چهارطاق عهد ساسانی در قصر شیرین (1347)، مسجد جامع كبیر یزد (1347)، مسجد كبود در تبریز (1347)، ارگ كریم‌خان در شیراز (1348)، قلعه فلك‌الافلاك در خرم‌آباد (1348 و 1349)، پل الله‌وردیخان و پل خواجو در اصفهان (1349)، و ... .

از دیگر فعالیت‌های انجمن، تشكیل كتابخانه‌ای تخصصی بود. این كتابخانه در سال 1347 با صدوشش جلد كتاب بنیان نهاده شد و به‌تدریج كتاب‌ها و انتشارات مختلف در زمینه تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، هنر، و ادبیات و فرهنگ ایران، از طریق مبادله، خرید، و اهدا در این كتابخانه فراهم گردید. در سال 1348 كتابخانه عبدالحسین بیات به انجمن اهدا شد كه دارای چندین جلد كتاب خطی نیز بود. چندی بعد مجموعه خیام احمد افشار شیرازی بالغ بر سیصدوهفت جلد كتاب چاپی كمیاب و مهم درباره خیام و رباعیات وی و ترجمه آنها به زبان‌های مختلف برای كتابخانه خریداری شد.

بخش انتشارات انجمن آثار ملی نیز كه از سال 1304 آغاز به‌كار كرده بود تا سال 1357 بیش از صدوپنجاه عنوان كتاب از آثار بزرگان فرهنگ ایران را به‌چاپ رساند. انتشار مجموعه گنجینه ایران یكی از فعالیت‌های مهم و ارزرشمند انجمن آثار پیش از سال 1357 است. این گنجینه، یك دوره كتاب ایران‌شناسی است و مشتمل بر كتاب‌هایی در زمینه تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، جغرافیای تاریخی، زبان و فرهنگ، آداب و رسوم، و شرح حال رجال ایران است.

فعالیت بعد از انقلاب

فعالیت انجمن آثار ملی در سال 1358 متوقف شد و در سال 1365 با نام "انجمن آثار و مفاخر فرهنگی" بار دیگر آغاز به‌كار كرد. طبق اساسنامه انجمن، مصوب 1366، انجمن زیر نظر هیأت امنا اداره می‌شود كه اعضای آن عبارتند از:

1) رئیس‌جمهور (ریاست عالیه)؛

2) وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛

3) وزیر فرهنگ و آموزش عالی؛

4) سه نفر از استادان و شخصیت‌های دانشگاهی به‌معرفی وزیر فرهنگ و آموزش عالی و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی؛

5) سه نفر از عالمان و شخصیت‌های فرهنگی و هنری كشور به‌معرفی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی.

در این اساسنامه هدف از تأسیس انجمن، معرفی و بزرگداشت عالمان و متفكران عرصه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و احیا و انتشار آثار ارزنده آنان و همچنین معرفی آثار فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و نقش و سهم ایرانیان در اعتلا و ارتقای آن ذكر شده است.

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تا سال 1372 فاقد هرگونه اعتبار جاری برای انجام فعالیت‌ها و وظایف خود بود. پس از آنكه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتباری را برای انجمن در نظر گرفت، انجمن اقدام به تشكیل شعبه‌های متعدد در مراكز استان‌ها و نیز خارج كشور كرد. در همان سال به بازسازی مقبره علی‌اكبر دهخدا در ابن‌بابویه همت گماشت و در سال 1374 مقبره محمد عبدالكریم شهرستانی را بازسازی كرد.

انجمن در راه تحقق اهداف خود تاكنون اقدام به برگزاری نمایشگاه‌هایی كرده است كه برخی عبارتند از: نمایشگاه قلم تاریخ (19 بهمن ـ 14 اسفند 1373)؛ نمایشگاه بوستان فرزانگان (19 بهمن ـ 2 اسفند 1374)؛ و نمایشگاه زندگینامه‌ها (15 بهمن ـ 2 اسفند 1375). همچنین در سال 1375 اقدام به تشكیل دو كلاس "آشنایی با ریاضیات" و "نجوم قدیم" برای علاقه‌مندان كرد.

واحد انتشارات انجمن نیز پس از دوره فترت، از شهریور 1373 آغاز به‌كار كرد و تاكنون تعدادی از كتاب‌های نایاب گنجینه ایران را، كه مجموعه‌ای چهل جلدی است، تجدید چاپ كرده است. علاوه بر آن، كتاب‌های جدیدی را درباره تاریخ و جغرافیای مناطق مختلف ایران و معرفی مشاهیر و دانشمندان ایران و جهان اسلام منتشر كرده است. انجمن همچنین در راستای اهداف خود تاكنون یادنامه‌ها و جشن‌نامه‌هایی منتشر كرده است. "دفتر نشر میراث مكتوب" نیز كه ایجاد آن در دی 1373 در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب شد، از سال 1375 به این انجمن پیوست و در احیا و تصحیح و چاپ نسخ خطی در زمینه‌های مختلف فلسفی، تاریخی، و جغرافیایی تلاش می‌كند.

انجمن تا آبان 1380، بیست و چهار بزرگداشت را برای بزرگان علم و ادب و فرهنگ برگزار كرده و در همین سال فصلنامه نامه انجمن را نیز منتشر ساخته است. این فصلنامه، در واقع، انتشار مجدّد نشریه انجمن آثار ملی است كه پیش از انقلاب (از سال 1355) فقط تا چهار شماره منتشر شده بود.

منشورات انجمن

انجمن تاكنون بیش از دویست عنوان كتاب در حوزه‌های فلسفه و دین، هنر، تاریخ و جغرافیا، كلیات، علوم نظری و عملی، ادبیات، و برخی آثار استثنایی منتشر كرده است كه از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره كرد :

ابراهیم ادهم: زندگی و سخنان او؛ آرامگاه در گستره فرهنگ ایرانی؛ از آستارا تا استارباد؛ فهرستواره كتا بهای فارسی؛ حكیم عمر خیام به‌عنوان عالم جبر؛ شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری؛ جهانگشای جوینی؛ دستور زبان فارسی میانه؛ سهم ارزشمند ایران در فرهنگ جهان؛ اقلیم پارس؛ بیان‌التنزیل؛ جنبش جنگل و میرزا كوچك‌خان؛ اثر آفرینان؛ یادنامه ادیب نیشابوری؛ ره‌آورد حكمت؛ نهایه‌الاîرب فی اخبارالفرس و العرب؛ منتخب التواریخ و... .